De Culturele Apotheek brengt mensen samen door literatuur. Een van de activiteiten is samenlezen. Het is een laagdrempelige manier om gesprekken op gang te brengen en persoonlijke herinneringen op te halen. “In eerste instantie kwamen mensen bij elkaar in onder meer buurthuizen, maar sinds de coronapandemie schuiven mensen uit heel het land ook online aan. We maken van lezen een sociale activiteit.”
Een samenleesgroep is geen boekenclub. “Het is een moment waarbij we gedichten, verhalen en fragmenten uit romans samen lezen. Iedereen kan meedoen en voorbereiding is niet nodig. De vrijwillige leesbegeleider neemt de teksten mee. We lezen die met elkaar hardop voor en praten er daarna over. Het blijkt een geweldige manier om snel diepgaande gesprekken te voeren”, legt een van de oprichters Akke Visser uit.
Nieuwe contacten
In Amsterdam komen mensen al jaren bij elkaar om samen te lezen. “Door onze deelname aan het programma Ondernemen tegen Eenzaamheid zijn we landelijk aan het uitbreiden. We lezen inmiddels ook in Uden en Groningen en allerlei dorpen en steden in Friesland. Het spreekt iedereen aan. We richten ons vooral op ouderen.”
Positieve bijdrage
Uit onderzoek blijkt dat deelnemers ook buiten het samenlezen met elkaar afspreken. “Van de respondenten zegt bijna 70 procent nieuwe mensen te hebben leren kennen. De helft daarvan heeft met hen contact gehad buiten de samenleesgroep. Samenlezen levert daarmee echt een positieve bijdrage aan het verminderen van sociale eenzaamheid.”
Dementie
Vrijwilligers krijgen een training om met groepen ouderen literatuur te lezen en daarna in gesprek te gaan. Dit gebeurt bijvoorbeeld in bibliotheken, zorginstellingen en dagbestedingslocaties. Mensen die niet goed kunnen zien, kunnen door te luisteren ook meedoen. Ook zijn er mensen met dementie die moeite hebben een gesprek te voeren, maar het wel lukt om voor te lezen. “Er kwam een keer een jongen met zijn moeder. Zij sprak nog zelden. Toen ze een tekst kreeg, ging ze opeens voorlezen. Dat was een emotioneel moment. Hij had haar stem al heel lang niet gehoord.”
Digitale samenleesgroepen
Door de coronapandemie begon de stichting met samenleesbijeenkomsten online. “De digitale samenleesgroepen zijn uit nood geboren, maar het slaat nog steeds aan. Door online samenlezen voeren mensen uit verschillende delen van het land mooie gesprekken met elkaar.” Soms sluiten ook Belgen aan.
Veilig gevoel
“Uit ons impactonderzoek blijkt dat mensen samenlezen een 8,5 geven. Deelnemers die online samenlezen geven het een 8,8. Dat komt omdat ze vanuit hun eigen huis meedoen. Dat geeft een nog veiliger gevoel. Zo durfde een vrouw door haar mentale gezondheid niet buiten te komen. Door online samenlezen komt ze toch in contact met andere mensen. Deze optie biedt een kans voor een hele groep mensen die je anders niet bereikt”, gaat Akke verder.
Grote ambities
Door Ondernemen tegen Eenzaamheid, een programma van het KPN Mooiste Contact Fonds en het Oranje Fonds, gaat de stichting nog professioneler te werk. “We opereren nu echt als sociale onderneming. We hebben een plan waar we jaren mee vooruit kunnen.” Daarbij speelt digitalisering een belangrijke rol. “We zijn een kleine organisatie met grote ambities. Om onze groeiende groep vrijwilligers te ondersteunen, hebben we onze training bijvoorbeeld gedeeltelijk gedigitaliseerd zodat we gemakkelijker overal in het land vrijwilligers kunnen trainen in de methodiek. Want onze droom is duidelijk: we willen leesbegeleiders in alle gemeenten van het land zodat er overal samenleesgroepen zijn. Dan kunnen heel veel mensen op heel veel plekken met elkaar betekenisvol contact maken door literatuur.”
Sluit je aan!
Wil je ook een keer online samenlezen? Je kunt elke vrijdag van 11.00 tot 12.00 uur gratis meedoen. Meld je aan voor een samenleesbijeenkomst en ontvang de link in je mailbox. En nodig gerust vrienden of bekenden uit!
PS
Ook wel eens eenzaam? Deze boeken helpen!
Ondernemen tegen Eenzaamheid
Ondernemen tegen Eenzaamheid: een initiatief van ons KPN Mooiste Contact Fonds en het Oranje Fonds. Binnen dit programma ontvangen de sociaal ondernemers drie jaar lang steun rondom het thema eenzaamheid. Het draait daarbij niet alleen om een financiële impuls, maar ook om workshops en coaching, toegang tot een relevant netwerk en landelijke zichtbaarheid. Met het programma willen het KPN Mooiste Contact Fonds en Oranje Fonds eenzaamheid verminderen en de sociale organisaties die zich daarvoor inzetten versterken.
Bron foto: Xander Remkes
