Liefde maakt blind, het is een groot cliché, maar soms ook waar. Datingfraudeurs maken miljoenen euro’s buit bij hun ‘geliefden’. Waarbij ze heel gewiekst gebruikmaken van deze romantische blindheid. Wanneer moeten de alarmbellen gaan rinkelen? En dan?
Noot vooraf: overal waar in dit artikel wordt gesproken over ‘dating’, ‘liefde’ of ‘relatie’, kunt u vervangen door ‘oplichting’, ‘fraude’ en ‘manipulatie’. Want dat is waar we het hier over hebben. Zoals loverboy een suikerzoete term is voor mensenhandelaar is datingfraude eigenlijk nog een veel te vriendelijke term voor emotionele afpersing. Bij datingfraude leert iemand een nieuwe liefde kennen (m/v) door wie hij of zij vervolgens wordt opgelicht. Het contact wordt meestal gelegd via een datingsite of social media. De ‘nieuwe liefde’ doet zich voor als iemand en slaat daarna heel geraffineerd zijn of haar slag.
Wie zijn de slachtoffers?
De slachtoffers zijn talrijk en de financiële schade is groot. Bijna 2,5 miljoen euro aan (gemelde) schade in de eerste helft van 2020. Vooral veertigplussers worden het slachtoffer. Niet omdat ze naïever, wanhopiger in de liefde of onhandiger met internet zijn. Simpelweg omdat er bij deze groep het meest te halen valt. Zowel mannen als vrouwen worden het slachtoffer, maar de aanpak kan wat verschillen. Vrouwen worden eerder met gevoelige woorden en emotionele support in de fuik gelokt. Bij mannen gebeurt dat meer met beloftes van seks, een relatie of een huwelijk.
Het voelde meteen goed
De oplichter – of oplichters, want soms zit achter één profiel een team – spelen handig in op de menselijke oerbehoefte aan begrip, genegenheid, aandacht. De match tussen dader en slachtoffer lijkt echt ‘made in heaven’. De oplichter is namelijk een meester in de psychotechniek van het spiegelen. Wat u ervaart of voelt, waar u van houdt of wat u verafschuwt: tadaa, dat heeft hij/zij nou net ook. ‘Het voelde meteen goed’ is een zin die in veel slachtofferverhalen voorkomt.
Emotionele schade
De hoeveelheid aandacht die de ‘nieuwe liefde’ schenkt is groot. Talloze lieve berichtjes, soms zelfs bloemen, lief en leed wordt gedeeld. Al snel heeft het slachtoffer de overtuiging een echte relatie te hebben. En zodra dit emotionele verbondenheid er is, kan de dader beginnen zijn ‘droomvrouw’ of ‘prins op het witte paard’ leeg te schudden. Na afloop is niet alleen de financiële schade groot. Ook is er grote emotionele schade: schaamte, verdriet en verlies van vertrouwen in mensen.
Investeren in de relatie
Tot een werkelijke ontmoeting komt het vrijwel nooit. De profielen zijn vaak opgebouwd rond een personage dat veel in het buitenland is. Bijvoorbeeld voor een militaire missie of een baan op een booreiland. Vaak doen zich calamiteiten voor in het leven van dit personage: kind in het ziekenhuis, beroving, juridische procedures. Dat kost geld en de fraudeur kan nu net even niet bij zijn eigen fondsen. Er wordt een emotioneel beroep gedaan om dit voor te schieten. En het blijft vrijwel nooit bij een eenmalige ‘lening’. Wanneer het slachtoffer eenmaal begonnen is met ‘investeren’ in de relatie, wordt het steeds moeilijker er een punt achter te zetten. Iets waar veel in geïnvesteerd is, is immers moeilijk los te laten.
Op welke signalen letten?
Het is geweldig als een nieuwe liefde, zoals dat in het Engels mooi wordt gezegd ‘checks all boxes’. Oftewel: aan al uw wensen voor een partner voldoet. Bij sommige internetliefdes kunt u helaas meerdere van de volgende vakjes aanvinken. Dan moeten de alarmbellen gaan rinkelen.
1. Uw date wil voornamelijk chatten en (beeld)bellen. En doet dat graag zo snel mogelijk buiten de datingsite om. Tip: kijk het even aan binnen de omgeving van de datingsite. Datingsites controleren bovendien vaak op nepprofielen.
2. Uw date wil supergraag in het echt afspreken. Maar het komt er door allerlei redenen nooit van. Tip: bedenk vooraf waar uw grenzen liggen. ‘Bij drie smoezen ben je af’, bijvoorbeeld.
3. De ‘geliefde’ wil erg graag snel een relatie opbouwen. U ontvangt veel (lieve) berichtjes. Al snel vallen er Grote Woorden zoals ‘Ik hou van je’. Tip: blijf enigszins reëel en nuchter. En laat bij zulke woorden alvast een alarmbelletje rinkelen in het achterhoofd.
4. Er is sprake van (werk in, reizen naar) buitenland. De nieuwe geliefde is vaak Brits of Amerikaans. Tip: dit is op zichzelf al een alarmbelletje. Het kán een bonafide date zijn, maar dan moet de rest van de vakjes wel leeg blijven.
5. De overeenkomsten tussen jullie in bijvoorbeeld hobby’s en muzieksmaak zijn groot. Tip: blijf reëel en nuchter. Als dingen te mooi zijn om waar te zijn, zijn ze dat meestal ook.
6. Uw date vraagt anderen niet te vertellen over jullie liefde. Want ze begrijpen het toch niet. Tip: vertel het wél. Misschien lukt het u niet helemaal om reëel en nuchter te blijven. De mensen in uw omgeving vast wel. Luister naar hen. Liever anoniem advies? Leg de kwestie voor bij de Fraudehelpdesk.
7. Uw ‘geliefde’ vraagt om geld, om bijvoorbeeld iets voor te schieten. Vaak gaan de transacties via WesternUnion of MoneyGram. Tip: dit is de ultieme alarmbel, of beter: een pijnlijke waarheid die u in het gezicht slaat. Laat u niet manipuleren met paniek, tijdsdruk en laat u geen schuldgevoel aanpraten. Maak nooit geld over naar iemand die u nooit in levenden lijve heeft ontmoet.
8. Naast deze signalen zijn er ook nog manieren om kleine checks uit te voeren op een datingprofiel. Tip: via Google Afbeeldingen kunt u nagaan of een foto vaker is gebruikt en is gejat om een nepprofiel op te bouwen.
Advies en steun
Als een ding duidelijk wordt uit ervaringsverhalen, is dat dit iedereen kan overkomen die weleens online date. De slachtoffers van deze ‘kassanova’s’ hebben niet zelden een prima opleiding en een verantwoordelijke baan. Gemiddeld gaan ze voor 17.000 euro de boot in. Soms zelfs met geleend geld. Bent u bang – of al overtuigd – dat er sprake is van oplichting, verbreek dan het contact, blokkeer de fraudeur op alle kanalen waar jullie contact hadden. Voor advies en steun kunt u terecht bij de Fraudehelpdesk, bij Slachtofferhulp, een lotgenotengroep of bij de huisarts. Doe aangifte en meldt de kwestie bij de Fraudehelpdesk.
1. Voorkom erger, onderneem actie
2. Doe aangifte bij de politie
3. Blokkeer het nummer en social media accounts
4. Neem geen contact meer op
5. Stop met het overmaken van geld
6. Informeer de datingsite
Ervaringsverhalen
Bekijk de documentaire Bait over datingfraude.
