Het kan best lekker zijn om uw eigen ideeën steeds weer bevestigd te krijgen. En dat is al snel wat er gebeurt als we het aan Google of Twitter overlaten. Welkom in de filterbubbel. Maar er zijn belangrijke redenen om uit die bubbel te breken. Wat die zijn en hoe u dat doet, leggen we hier uit.
Zo komt u in een filterbubbel
Als eerst: hoe komt u eigenlijk in die bubbel? Dat is belangrijk om te begrijpen, om er ook weer uit te komen. Eén begrip is met name belangrijk: personalisatie. Internetbedrijven willen informatie voorschotelen die aan uw wensen en verwachtingen voldoet. Des te vaker en langer zult u online blijven op hun platform, is het idee. Dat is kassa: meer advertentie-inkomsten. Én meer kans om informatie uit u te schudden wat ook weer geld waard is. Zoals al vaker gezegd: als een dienst gratis is, bent ú het product. Platformen zoals Google of Facebook proberen hun content daarom te personaliseren. Wat u ziet is niet hetzelfde als wat een ander ziet.
Personaliseren, dat werkt zo
Om te kunnen personaliseren, moet er het een en ander over u bekend zijn. Google bijvoorbeeld, verzamelt tientallen signalen, technische gegevens over o.a. het gebruikte apparaat, locatiegegevens, zoekgeschiedenis. Daar worden zoekresultaten op aangepast. Platformen als Twitter, Facebook of YouTube (ook van Google trouwens) laten algoritmes, gebaseerd op uw vrienden, likes, interacties en koopgedrag keuzes maken welke content u ziet. Een keer een reclame aanklikken voor camperhuur levert een stroom aan campergerelateerde content op. Fitnessvideo’s leiden naar meer fitnessvideo’s. Op sociale media is het natuurlijk uw eigen keuze om anderen te volgen of vrienden te worden. Maar de suggesties die het platform zelf voorschotelt zullen opvallend goed bij uw eigen opvattingen passen.
Ook in nieuwsmedia gebeurt dat. Yahoo News geeft gebruikers een eigen newsfeed en ook de feed van Google geeft suggesties die passen bij uw leesgedrag. Wie zich verdiept in de perikelen van Jan Smit of Kim Kardashian, zal nog weken suggesties over beroemdheden krijgen.
Terwijl in de ‘oude media’, een redacteur volgens journalistieke principes kiest wat belangrijk en relevant is voor de lezer/kijker, bepaalt nu een algoritme wat u te zien krijgt. En u weet niet wat u níet te zien krijgt aan informatie.
Kan een filterbubbel gevaarlijk zijn?
Kenmerkend voor een filterbubbel is de eenzijdige informatie binnen de bubbel. Daardoor wordt de waarheid van degene in de bubbel versterkt. Het bekijken van een ‘alternatief’ filmpje op YouTube kan direct leiden tot een stortvloed complottheorieën in de aanbevolen video’s. Dit werd door Arjan Lubach al eens omgedoopt tot ‘fabeltjesfuik’. Een fuik vol potentieel schadelijke en polariserende desinformatie.
Voor een goed functionerende democratie is het juist noodzakelijk om standpunten uit te wisselen en begrip te kunnen opbrengen voor andere visies. In de filterbubbel gebeurt dat niet meer. Hoe gevaarlijk dat is laat Eli Pariser, de bedenker van de term ‘web of one’, zien in zijn TED Talk over de filterbubbel.
Zo komt u uit uw filterbubbel
Wie een open blik wil houden, en meningen wil vormen op basis van een rijkdom aan bronnen, doet er goed aan om uit de eigen bubbel te breken. Er is nog een andere reden om dat te doen: privacy. Veel van de anti-bubbeltips, met name die van technische aard, leveren meteen winst op als u niet wilt dat internetbedrijven alles van u weten.
Vijf tips om uit uw bubbel te breken:
1. Maak personalisatie lastig en wis uw sporen op internet zo vaak mogelijk. In dit artikel wordt het stapsgewijs uitgelegd.
2. Pas sociale media aan zodat ze níet tonen wat het beste bij u past. Op Facebook helpt het om op de homepage te klikken op de button ‘meest recent’, zodat het algoritme chronologie toepast in plaats van vagere criteria. Bij Twitter is het mogelijk om onder ‘instellingen’ en vervolgens ‘privacy en veiligheid’, een aantal keuzes te maken onder ‘content die je bekijkt’. Zo kun je zien wat uw ‘interesses’ volgens Twitter zijn en die uitvinken, en ook ‘locatie’ en ‘personalisatie’ uitvinken. Op YouTube kan het helpen om niet in te loggen. En schakel ‘autoplay’ uit, rechtsonder in het videoscherm, zodat niet automatisch een nieuwe video wordt afgespeeld. Ook helpt het om uw kijkgeschiedenis te wissen en het bewaren van uw geschiedenis uit te schakelen. Dat kan in de kolom aan de linkerkant als u ingelogd bent.
3. Experimenteer eens met een zoekmachine die privacyviendelijker is zoals DuckDuckGo.
4. Haal informatie bij de bron, volg (gratis en betaalde) nieuwsmedia die werken volgens journalistieke principes. De content wordt vaak wel op het medium afgestemd (de papieren Volkskrant wijkt af van de website, artikelen krijgen bijvoorbeeld een andere kop en intro of zijn wat langer of korter) maar niet op de bezoeker toegesneden. Zo blijft u ook op de hoogte van onderwerpen die u minder interesseren, maar wel belangrijk kunnen zijn. Abonneren op e-mail nieuwsbrieven van kranten is vaak gratis en geeft een dagelijkse dwarsdoorsnede ven het nieuws.
5. Ga bewust vaker offline en lees kranten, tijdschriften en boeken. Oldskool maar onverslaanbaar.
