WhatsApp-fraude: dit moet u weten

Wat is WhatsApp-fraude?

Bij WhatsApp-fraude doet een oplichter zich via WhatsApp voor als een bekende van u. Bijvoorbeeld een familielid, vriend(in) of kennis. Deze fraudeur vertelt u dat hij of zij een nieuw telefoonnummer heeft. Zodra het contact is gelegd, vraagt de oplichter u om een geldbedrag naar hem of haar over te maken. Bijvoorbeeld om een openstaande rekening te betalen.

Het opgegeven rekeningnummer of gestuurde betaalverzoek is vaak van een ‘katvanger’. Dat is iemand die alleen in naam eigenaar van de bankrekening is. Op deze manier blijft de oplichter buiten het bereik van politie en justitie. Het gestolen geld pinnen ze zo snel mogelijk bij een geldautomaat.

Hoe werkt WhatsApp-fraude?

Oplichters gaan geraffineerd te werk. Het appje dat u ontvangt, lijkt daadwerkelijk van een bekende te zijn. Op het WhatsApp-profiel staat bijvoorbeeld een foto die van het internet is gehaald. Vooraf hebben de oplichters het socialmediaprofiel van hun slachtoffer zorgvuldig bestudeerd.

De fraudeurs imiteren de manier waarop familie en vrienden u op social media aanspreken. Wanneer criminelen accounts hacken, kunnen ze zelfs stemopnames van uw vrienden en familie stelen. Deze spelen ze af wanneer ze contact met u leggen, zodat het écht lijkt alsof u de persoon hoort die u kent. Maar een uitvoerig gesprek komt echter nooit op gang.

Hoe herkent u WhatsApp-fraude?

Een ‘bekende’ vraagt u om geld, er zit veel haast achter en het gaat meestal om flinke bedragen. Uw zogenaamde zoon of vriend is bijvoorbeeld bestolen in het buitenland. Of hij moet dringend een rekening betalen, maar de website van de bank ligt eruit. Er wordt een geloofwaardige noodsituatie gecreëerd om u onder druk te zetten. Deze ‘bekende’ gebruikt meestal een onbekend nummer. Vaak appt of sms’t iemand eerst dat hij een nieuw telefoonnummer heeft. De foto bij het nummer lijkt betrouwbaar, maar de oplichter vermijdt handig ander contact. Kritische vragen om te checken of het écht ‘die bekende’ is, worden ontweken. Hij moet een vergadering in, zijn dochtertje van school ophalen of de verbinding valt weg.

Waarom trappen mensen er toch in?

De fraudeurs spreken hun slachtoffer direct aan. Bijvoorbeeld met: “Hoi pap, dit is mijn nieuwe telefoonnummer, het oude nummer kun je verwijderen.” Wanneer iemand daar niet afwijzend op reageert, vraagt de oplichter even later om geld. Niet iedereen staat er meteen bij stil dat het weleens om oplichting zou kunnen gaan.

Oplichters zijn er ook goed in om mensen te laten geloven dat ze écht een bekende zijn. Ze verzinnen telkens weer nieuwe, betere manieren om hun slachtoffers voor de gek te houden. In veel gevallen van WhatsApp-fraude hebben de criminelen de telefoon gehackt en zijn dan dus in het bezit van het telefoonnummer van het slachtoffer. Ze appen of sms’en over uw kinderen, uw werk of iets wat pas is gebeurd. In werkelijkheid hebben ze deze informatie gevonden op platformen zoals Facebook, Marktplaats of LinkedIn.

Dit is WhatsApp-kaping en zo krijgt u uw account weer terug

Heeft u geen toegang meer tot uw WhatsApp-account? Maar ontvangen andere mensen wel berichtjes van u? Dan is uw account gehackt. Om uw account weer terug te krijgen, verwijdert u WhatsApp van uw telefoon. Herstart de telefoon en download de app opnieuw.
Vervolgens logt u in op uw WhatsApp-account. U verifieert uw telefoonnummer met de zescijferige code die u vervolgens per sms ontvangt. Zodra u deze code heeft ingevoerd, heeft de hacker geen toegang meer tot uw WhatsApp-account.

Nog geraffineerder: combinatie van WhatsApp-fraude en spoofing

Bij spoofing ziet u een vertrouwd telefoonnummer in uw scherm als u gebeld wordt. Bijvoorbeeld een bestaand telefoonnummer van uw bank of een bekende van u. In werkelijkheid heeft u een crimineel aan de lijn. Met speciale software houdt de crimineel uw telefoon voor de gek.
Het aantal slachtoffers van deze vorm van oplichting groeit snel. Het kan ook gebeuren dat een oplichter spoofing combineert met WhatsApp-fraude. Ook in dat geval probeert de fraudeur u geld over te laten maken. Of iemand wil toegang tot uw computer om inloggegevens in handen te krijgen.

Wat moet u doen als u slachtoffer bent van WhatsApp-fraude?

Heeft u toch geld overgemaakt aan een oplichter? Doet u dan aangifte bij de politie. Sinds mei 2020 kan dat ook online. Als bewijs kunt u schermafbeeldingen van de WhatsApp-gesprekken met de oplichter maken.  Een poging tot WhatsApp-fraude kunt u melden bij de Fraudehelpdesk. Ook wanneer u al aangifte heeft gedaan bij de politie. Op de website van SlachtofferWijzer vindt u nog meer informatie en hulporganisaties.

Zijn banken aansprakelijk voor WhatsApp-fraude?

Wanneer u zelf geld overmaakt naar een oplichter, bent u zelf aansprakelijk voor de schade. Heeft de oplichter het geld al opgenomen? Dan kan de bank de overboeking niet meer terugdraaien, ook niet als de overschrijving via iDeal is gedaan. De bank hoeft de schade niet te vergoeden. Heeft uw bank een betaling verricht waarvoor u geen toestemming heeft gegeven? Dan is de bank wél aansprakelijk.

Hoe beschermt u zich tegen WhatsApp-fraude?

Maak nooit zomaar geld naar iemand over op basis van WhatsApp-berichten. Zorg altijd dat u eerst even belt met de persoon die u om hulp vraagt. Videobellen is nog beter.
Krijgt u ongevraagd een WhatsApp-verificatiecode en vervolgens het verzoek om deze code door te sturen? Dat kunt u vanzelfsprekend beter niet doen. Wilt u uw WhatsApp-account beter beschermen tegen hackers? Dat kan met een tweestapsverificatie: een extra beveiligingslaag. Deze kunt u zelf binnen één minuut activeren bij de instellingen van WhatsApp. Dat doet u zo.