Operationele Technologie (OT) vormt de ruggengraat van kritieke infrastructuren - van energiecentrales tot transportnetwerken. Helaas worden de systemen en hardware die fysieke processen aansturen en monitoren steeds vaker doelwit van gerichte cyberaanvallen. De potentiële schade is groot, maar met een doordachte en grondige aanpak kun je die risico’s beheersen. In dit blog laten we zien hoe je dat doet.
Stel je voor dat een wijk, stad of zelfs heel Nederland zonder stroom komt te zitten: ziekenhuizen kunnen geen operaties meer uitvoeren, verkeerslichten vallen uit en hele productielijnen komen stil te liggen. Dit is geen ondenkbaar scenario. De Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI) waarschuwde in 2023 dat zonnepaneelinstallaties onvoldoende beschermd zijn tegen hacks en storingen, waardoor alles plat kan komen te liggen. Volgens de dienst kan zelfs de lucht- en scheepvaart er hinder van ondervinden.
Het mag duidelijk zijn: OT-aanvallen hebben in potentie ernstige gevolgen. Aanvallen op de energievoorziening zoals in bovenstaand voorbeeld kunnen zelfs nadelig uitpakken voor hele gemeenschappen. Maar ook OT-aanvallen in de maakindustrie of transport en logistiek kunnen een enorme impact hebben. Wanneer deze systemen uitvallen, is er vaak sprake van ongewenste downtime. Dat zorgt voor directe kosten, maar kan ook forse imagoschade opleveren of zelfs levens in gevaar brengen.
Uitdagingen
Digitalisering van OT biedt veel kansen. Door slimme technologie kunnen operators vanaf afstand meerdere bruggen monitoren en bedienen. Of denk aan slimme camera’s op stations die het mogelijk maken om grotere hoeveelheden reizigers veilig en comfortabel te verwerken. Ook kan het onderhoud in chemische fabrieken beter voorspeld worden door data-analyse, waardoor ongeplande downtime voorkomen wordt.
Door de digitalisering van operationele technologie zijn OT-omgevingen echter ook steeds moeilijker te beveiligen. Hier zijn enkele van de grootste uitdagingen:
Verouderde systemen: veel OT-systemen draaien op verouderde software en hardware, die van oudsher niet zijn ontworpen met cybersecurity in gedachten, maar met operationele beschikbaarheid als uitgangspunt. Patching en updaten zijn vaak moeilijk of zelfs onmogelijk zonder de productie te verstoren.
Integratie met IT: de grenzen tussen IT en OT vervagen steeds meer. Hoewel deze integratie voordelen biedt, zoals betere monitoring en efficiëntere processen, vergroot het ook het aanvalsoppervlak. Een inbraak in de IT-omgeving kan leiden tot toegang tot OT-systemen.
Gebrek aan expertise: OT-security vereist specialistische kennis. Er is wereldwijd een tekort aan professionals die zowel de operationele als de beveiligingsaspecten van OT-systemen begrijpen.
Tips voor OT-security
Het opzetten van een robuuste OT-security vereist een zorgvuldige en strategische aanpak. Dit gaat verder dan alleen het implementeren van technische maatregelen; het vraagt om een holistische benadering die rekening houdt met mensen, processen en techniek. Hier zijn enkele essentiële maatregelen die niet mogen ontbreken:
Identificeer de risico’s: begin met het in kaart brengen van de continuïteitsrisico’s. Welke bedrijfsprocessen zijn het meest kritisch? Wat zijn de gevolgen als deze tot stilstand komen? Dit is essentieel om de juiste prioriteiten te stellen bij het nemen van beveiligingsmaatregelen.
Inventariseer de OT-omgeving en prioriteer kwetsbaarheden: als je niet weet wat je hebt, kun je het ook niet beveiligen. Breng daarom de volledige OT-omgeving in kaart. Dit helpt niet alleen bij het identificeren van kwetsbaarheden, maar maakt het ook mogelijk om deze kwetsbaarheden te prioriteren op basis van hun impact op de bedrijfsvoering. Houd daarbij ook rekening met verouderde systemen die mogelijk niet meer ondersteund worden met updates en patches.
Segmenteer je netwerk: deel je OT-netwerk op in zones voor kritische en niet-kritische processen om de impact van een aanval te beperken. Netwerksegmentatie maakt het moeilijker voor aanvallers om zich door het netwerk te verplaatsen en verkleint zo het aanvalsoppervlak. Overweeg hierbij ook het implementeren van Zero Trust-principes, waarbij toegang strikt wordt beheerd en continu wordt geverifieerd.
Implementeer monitoring en detectie: zet continue monitoring in om afwijkend netwerkverkeer vroegtijdig te detecteren. Het combineren van IT- en OT-securitymonitoring geeft een compleet beeld van potentiële bedreigingen. Zorg ervoor dat Intrusion Detection Systems (IDS) en Security Information and Event Management (SIEM) zijn geïmplementeerd om bedreigingen vroegtijdig op te sporen en te analyseren.
Voer regelmatige patches en updates uit: zorg ervoor dat alle OT-systemen regelmatig worden gepatcht en geüpdatet om kwetsbaarheden te verhelpen. Dit is cruciaal, aangezien veel OT-apparatuur op verouderde software draait die kwetsbaar kan zijn voor exploits. Waar mogelijk, automatiseer dit proces om ervoor te zorgen dat je altijd up-to-date bent met de laatste beveiligingspatches.
Verhoog beveiligingsbewustzijn: cyberaanvallen beginnen vaak bij menselijke fouten, zoals het klikken op een phishinglink. Zorg daarom voor regelmatige training en bewustwording onder medewerkers om de beveiligingscultuur binnen je organisatie te versterken. Dit kan phishing-simulaties, workshops, en continu leren omvatten.
Voer regelmatige assessments uit: OT-security is geen eenmalige taak. Het is een continu proces van evalueren en bijstellen. Zorg ervoor dat je regelmatig je beveiligingsmaatregelen beoordeelt en aanpast aan de nieuwste dreigingen.
Meer weten?
Wil je meer weten over hoe je jouw OT-omgeving effectief kunt beveiligen? Neem dan contact op.
