Je kent het wel: je scrolt door je Facebook nieuwsoverzicht en komt een schrikbarend nieuwsitem tegen. ‘De maanlanding was fake!’ Meteen wil je op het item klikken: wat is hier aan de hand?! Maar wist je dat dit evengoed nepnieuws kan zijn? Ook via je mail kunnen ze je erin luizen met valse informatie. Lees hier alles over fake news en hoe KPN je helpt met veilig internetten.
Wat is nepnieuws?
De naam zeg het al: nepnieuws is nieuws dat niet echt is. Vaak gaat het om schokkend of angstaanjagend ‘nieuws’ waarmee mensen misleid worden. Zulke angstaanjagende titels noemen we ook clickbait. Hierbij deelt een online platform een item met een spannende kop waardoor veel mensen klikken en zo op een website terecht komen. Dit noemen we ook wel clickbait.
Tips voor het herkennen van nepnieuws
Johan Cruyff die jou in een video een fijne verjaardag toewenst. Kan dat wel? Of mooie advertenties die beloven dat je heel snel en makkelijk rijk kunt worden, als je erop klikt en je gegevens achterlaat. Het klinkt allemaal te mooi om echt waar te zijn. We worden overspoeld met termen als fake news, hoax, fabeltjes, deepfake… Kun jij het nog volgen? Het valt allemaal in de categorie nepnieuws, dat is misleidende en onjuiste informatie, meestal om ons te beïnvloeden. Gelukkig kun je zelf veel doen om nepnieuws te herkennen. Op de site isdatechtzo.nl vertellen deskundigen hier meer over.
Waarom clickbait?
Clickbait wordt vooral gebruikt om mensen op een website te krijgen. Waarom? Omdat hoge bezoekersaantallen een website interessant maken voor adverteerders. De eigenaar van de website kan dus flink geld verdienen als er veel mensen op zijn website belanden. Soms is het ook bedoeld om mensen opzettelijk te misleiden, om zo de publieke opinie te beïnvloeden. Dit gebeurt bijvoorbeeld tijdens verkiezingscampagnes. Waar kom je fake news tegen?
Nepnieuws op Facebook
Via Facebook deelt een (nep-)nieuwswebsite een post waar je op kunt klikken. Klik je erop, dan beland je op de nieuwswebsite.
Nepnieuws artikel op een site
Via doorklikken kun je dus op een site vol nepnieuws terecht komen. Spit je een beetje door deze website, dan kom je veel nepnieuwsberichten tegen.
Nepnieuws via een advertentie
Via advertenties op onbetrouwbare websites klik je gemakkelijk door naar een nepnieuws artikel.
Nepnieuws op andere social media
Naast Facebook zijn er natuurlijk nog andere social media platformen waar nepnieuws op gedeeld wordt. Denk aan Instagram, Twitter of Pinterest.
Nepnieuws via de mail: phishing
Phishing is het verzenden van een nep e-mail waarin je wordt gevraagd om gevoelige informatie te delen. Phishingmails worden vaak gebruikt om bankgegevens te ontfutselen. De e-mail lijkt echt van jouw bank afkomstig (al zijn er ook overduidelijk neppe varianten) te zijn, maar onthoud: een bank vraagt nooit via e-mail dit soort informatie op! Wanneer je het vermoeden hebt dat het om een nepmail gaat, neem dan direct telefonisch contact op met je bank. Jouw bank kan dan verifiëren of het in de haak is.
Zo herken je fake news
Scrollend door je news feed kun je soms nep maar moeilijk van echt onderscheiden. Check deze 5 trucjes om fake news te herkennen.
1. Een angstaanjagende titel
Die clickbait, waar we het eerder over hadden, verraadt vaak al dat het nepnieuws is. Een angstaanjagende titel of schrikbarend feitje. Waar veel mensen intrappen is celebrity news, zoals ‘Deze actrice heeft al meer dan 10x plastische chirurgie ondergaan’. Ook politieke ‘nieuwtjes’ komen vaak voorbij. ‘De president is al herkozen!’ is hier een voorbeeld van.
2. Een heftige foto
Een wazige foto waarbij je nét niet kunt zien om wie het gaat. Of een afbeelding van een heftig ongeluk. Vaak roept de foto bij het nieuwsitem meteen de aandacht op.
3. Een onbetrouwbare afzender
De afzender van nepnieuws op social media is vaak een onbekende bron of een nieuwssite maar dan verkeerd gespeld. In een phishing mail is de afzender vaak de naam van je bank, maar dan met een iets ander logo, niet het officiële e-mailadres en/of een aparte schrijftoon.
4. De advertentie leidt niet naar het artikel
Aangezien nepnieuws nep is, kan er meestal geen heel artikel over geschreven worden. Klik je op de nieuwsadvertentie in je tijdlijn, dan land je niet op het artikel dat over het nieuwtje ging. In plaats daarvan ga je naar een website vol schreeuwerige kopjes.
5. Website staat vol advertenties
Is de website waarop je belandt om het nieuwsbericht te lezen bezaaid met advertenties? En kun je verder niet veel artikelen vinden die écht ergens over gaan? Grote kans dat deze website voor bedoeld is om bezoekers aan te trekken via clickbait en met deze bezoekersaantallen advertenties binnen te halen. Geen betrouwbare bron dus!
6. Geen berichtgeving door andere media
Heb je een indrukwekkend nieuwtje ontdekt en wil je weten of dit echt is? Check dan bij andere (gerenommeerde) nieuwswebsites of zij hier ook over spreken. Als het écht waar is, dan weten meer media hiervan en melden ook zij dit. Is er niets over te vinden? I call fake news!
Satire is geen nepnieuws
Ken je De Speld, dan weet je wat satire is. Het lijkt nepnieuws, maar het is eigenlijk bedoeld om recente (vaak politieke) ontwikkelingen aan het licht te brengen op een spottende manier. Bij satireplatformen weet je dat het nepnieuws is. Het is niet om te misleiden maar juist om aandacht te vestigen op de waarheid.
Veilig online
De vuistregel voor het bewaken van jouw online veiligheid is altijd: gebruik je gezond verstand. Krijg je een vreemd gevoel bij een bericht? Negeer het dan. Vertrouw je een mailtje van je bank niet helemaal? Klik dan op geen enkele link en neem dan telefonisch contact op met je bank om te verifiëren wie de afzender is.
Veilig internetten met KPN
Ook bij KPN staat jouw online veiligheid voorop. Fake news lijkt onschuldig, maar misleiding is een serieuze zaak. Met een phishing e-mail of virus ben je nog verder van huis. Daarom helpen wij graag mee. Met KPN Veilig ontvang je een antivirus, tips voor veilig internetten en de mogelijkheid tot ouderlijk toezicht. Samen met een dosis gezond verstand weet jij zo alle nepperij te omzeilen! Zo geniet jij zorgeloos van je internetabonnement.
