Internetcriminelen zijn meesters in menselijk gedrag. Om hun doel te bereiken, maken ze op allerlei manieren misbruik van menselijke emoties. We zetten een aantal psychologische trucs voor u op een rij.
Met social engineering spelen cybercriminelen slim in op menselijk gedrag. Ze bedenken een scenario waarin het logisch of zelfs noodzakelijk lijkt om mee te werken. Meestal wordt hierbij een emotionele trigger gebruikt. Dat is zeer effectief omdat mensen vaak beslissingen nemen op basis van intuïtie en gevoel. Een greep uit de psychologische trucs van internetcriminelen:
1. Noodzaak
Een populaire truc is het creëren van noodzaak. De crimineel stuurt bijvoorbeeld een sms uit naam van een pakketbezorger. U bent vergeten om invoerrechten te betalen: pas daarna wordt het pakket bezorgd. Of u ontvangt een e-mail over een kortingsactie van uw favoriete merk die binnenkort verloopt.
2. Angst
Niks is meer noodzakelijk dan iets waar u bang voor bent. Uw bank waarschuwt bijvoorbeeld voor een ernstig beveiligingsprobleem: u moet zo snel mogelijk een nieuwe pincode instellen. Of een winkel dreigt een incassobureau op u af te sturen als u niet snel een openstaande rekening betaalt.
3. Nieuwsgierigheid
Mensen zijn nieuwsgierige wezens. Krijgen we een e-mail over een gewonnen prijs? Of ligt er opeens een usb-stick met een politielogo op ons bureau? Dan zijn we toch geneigd om op onderzoek uit te gaan. Voor u het weet heeft u uw bankgegevens ingevuld of staat er malware op uw laptop.
4. Autoriteit
Als uw baas u vraagt iets dringends te doen, dan komt u meteen in actie. Dat maakt CEO-fraude zo effectief. Hierbij doet de crimineel zich voor als iemand met autoriteit. Helaas verdwijnt het geld in de zakken van de crimineel.
5. Vertrouwen
Een berichtje van de koning wekt argwaan. Maar wat als een familielid of vriend appt of u geld kunt overmaken? Dan gaan de alarmbellen niet direct af. Dit heet WhatsApp-fraude . Hetzelfde geldt voor communicatie vanuit organisaties die u vertrouwt, zoals de overheid. Dat vertrouwen maakt kwetsbaar.
6. Hebzucht
Een e-mail dat u 2000 euro hebt gewonnen in een loterij. Of de Belastingdienst laat weten dat u honderden euro’s terugkrijgt. Het klinkt onwaarschijnlijk, maar wat nou als het wél klopt? Sommige mensen klikken dan toch op die link. Zeker in economisch zware tijden motiveert hebzucht.
7. Liefde
Via een datingapp heeft u de man of vrouw van uw dromen gevonden. Maar na een paar maanden begint die persoon om geld te vragen, bijvoorbeeld voor een levensreddende operatie. In werkelijkheid gaat hierachter een keiharde crimineel schuil die weet dat liefde blind maakt. Lees ons artikel over datingfraude.
8. Wederkerigheid
Wanneer u een compliment krijgt, voelt het natuurlijk om iets aardigs terug te zeggen. Internetcriminelen spelen hier gewiekst op in. Ze bieden bijvoorbeeld gratis technische ondersteuning aan en vragen u dan om de antivirussoftware uit te schakelen voor een systeemupdate.
9. Empathie
De meest harteloze oplichters maken misbruik van uw medemenselijkheid. Ze doen zich voor als een goed doel en smeken u bijvoorbeeld om geld te doneren voor slachtoffers van oorlogen of onderzoek naar kinderziekten. Liefdadigheidsfraude komt altijd voor, maar piekt meestal na grote rampen.
10. Commitment
Als een persoon besluit om ergens mee te helpen, is de kans groter dat hij of zij ook meewerkt aan vervolgverzoeken. Daarom vragen internetcriminelen soms eerst iets kleins en simpels, en werken ze langzaam toe naar meer gedetailleerde en persoonlijke vragen.
Luister niet altijd naar uw gevoel
Emoties maken ons menselijk. Het is nu eenmaal niet mogelijk om ze uit te schakelen. Maar we kunnen wel voorkomen dat internetcriminelen ons manipuleren door op onze emoties in te spelen. Meldt iemand zich met een dringend probleem, een vreemd verzoek of een aanbieding die te mooi klinkt om waar te zijn? Blijf altijd kritisch nadenken en neem geen overhaaste beslissingen. Ook als uw gevoel zegt dat u dat wél moet doen.
