Alfa + Bèta + Gamma = Smart City

Om inhoudelijk invulling te geven aanSmart-City-innovaties en om Nederland echt slimmer te maken, is het volgens KPN belangrijk om wetenschappelijke instituten te betrekken bij de ontwikkeling van slimme oplossingen. Er is onderzoek nodig om ideeën te toetsen, ervaringen te beschrijven en kennis op te bouwen. En niet alleen technische georiënteerde instituten en bedrijven moeten zich buigen over slimme vraagstukken en oplossingen.

Prof. dr. ir. Nico Baken, Senior Strateeg bij KPN benadrukt dat een echte slimme stad alleen ontstaat en bestaansrecht heeft als er sector- en discipline-overstijgend gekeken wordt naar maatschappelijke vraagstukken. Nico: 'We moeten voorzichtig zijn met de verheerlijking van technologische ontwikkelingen. Technologie lijkt er nu vaak alleen maar op gericht om de efficiency omhoog te krijgen. De mens wordt ook steeds meer als onderdeel, of ding, in het geheel gezien. Vervangbaar door technologie. Dat is een gevaar. Technische toepassingen moeten in dienst staan van de mens en niet andersom. Om tot deugdelijke oplossingen te komen, moeten we vooral investeren in relaties tussen verschillende mensen met een diversiteit aan disciplines. We worden als maatschappij pas echt slim als we ons gezonde verstand gebruiken. Als we met elkaar bespreken wat de 1 vraagt en de ander te bieden heeft.'

Alfa, bèta en gamma

Wanneer de wetenschap zich buigt over vraagstukken die een Smart City aangaan, denken we vaak aan de samenwerking met technische universiteiten en onderzoeksinstituten. Nico legt uit dat juist ook binnen de wetenschap interdisciplinair gedacht en gewerkt moet worden: 'Alfa-, bèta- en gammawetenschappen geven samen richting aan onze toekomstige maatschappij. Gezamenlijk proberen we antwoord te geven op de vraag: "wat hebben we echt nodig in de wereld en wat hebben we elkaar te bieden?" We zijn op zoek naar zingeving. Daarvoor heb je bijvoorbeeld ook historische kennis en informatie over de psyche van de mens nodig. Binnen en buiten de technische universiteiten erkennen we de waarde van interdisciplinaire samenwerking. Wij werken samen met filosofen, historici en economen.'

Eigen verantwoordelijkheid

Iedereen heeft een rol bij de totstandkoming van een slimmere maatschappij, volgens dr. ing. Edgar van Boven, Architect bij KPN en TU Delft postdoc: 'Het zijn niet alleen grote technologiebedrijven die de touwtjes in handen moeten hebben. We moeten toe naar innovatiecommunities die niet alleen landelijke maar ook lokale maatschappelijke problemen oplossen. Samen vormen we een complex systeem, waarin mensen en dingen complementair zijn aan elkaar.' Nico vult aan: 'Burgers en gemeenten moeten meer verantwoordelijkheden op zich nemen. Instituten, zoals universiteiten, gemeenten, commerciële dienstverleners en zorgverleners zijn er om te zorgen voor een veilige, betrouwbare basis en middelen om burgerinitiatieven te ondersteunen en te ontwikkelen.'

Rol van de wetenschap

En welke rol hebben wetenschappelijke instituten in het geheel? Edgar: 'Aan universiteiten wordt onderzocht hoe bijvoorbeeld de governancestructuur op gemeentelijk niveau eruit ziet, of er ruimte is voor de verkenning van maatschappelijke issues en of het mogelijk is om langetermijnoplossingen te ontwikkelen. Ook experimenteren wij met zogeheten Value Cases. Een Value Case is een innovatief idee dat een probleem oplost waarvoor actieve bijdragen nodig zijn van spelers uit meerdere sectoren. Zo zijn er nog veel meer voorbeelden, al dan niet "technisch" van aard. Nico en ik werken beiden voor KPN en aan de universiteit. Dat doen we al sinds 2001 en dat werkt goed. Een mooi voorbeeld van hoe je over sectorgrenzen heen stapt. Een slimmere stad doet dat ook. Verbinden, delegeren en samenbrengen.'

Over Nico Baken

Nico is Senior Strateeg bij KPN op het gebied van ICT en daarnaast verbonden als hoogleraar Telecom aan de TU Delft waar hij afstudeerders en promovendi begeleidt.

- Auteur: Nico Baken