Met gepaste trots brengt KPN de derde editie van The Technology Book uit, waarin de tien meest veelbelovende en boeiende technologische trends van dit moment besproken worden. 5G dat de wereld sowieso gaat veroveren, quantumtechnologie met gigantische potentie maar nog veel werk aan de winkel, mens-AI-interacties die ons leven een stuk makkelijker maken: dit zijn de tech-trends die we momenteel op onze radar hebben.
5G: verbindt de hele samenleving
5G heeft als nieuwe generatie telecomtechnologie een hogere bandbreedte, kortere vertraging in de communicatie (latency), grotere capaciteit én betere beveiligingsmogelijkheden dan zijn voorganger 4G. De potentie is daardoor enorm. 5G gaat sectoren als transport, agricultuur, productie en entertainment digitaliseren. En technologieën als zelfrijdende auto’s, landbouwdrones, voertuig- en asset-tracking en virtual/augmented reality faciliteren. 4G verbindt mensen, 5G de hele samenleving.
Een van de sleuteltechnologieën binnen 5G is network slicing, waarbij het netwerk virtueel wordt gepartitioneerd. Daarnaast speelt bijvoorbeeld ook de antennetechnologie massive MIMO een grote rol. 5G wordt eerst uitgerold als non-standalone netwerk. Over een paar jaar wordt het standalone, zodat apparaten niet meer hoeven te leunen op 4G-technologie. In een paar landen is 5G reeds beschikbaar. In de meeste landen wordt het pas in de loop van 2020 landelijk geïmplementeerd.
Edge computing: rekenkracht aan de rand
Bij edge computing wordt informatie aan de rand (oftewel: edge) van het netwerk, dus dichtbij de clients, verwerkt in een microdatacenter. En dat resulteert in een lagere latency (en dus tijdwinst), minder datatransport door het netwerk, lagere stroomkosten én ontlasting van apparaten met weinig rekenkracht.
Door deze eigenschappen is edge computing bijzonder geschikt voor tijdkritische toepassingen zoals zelfrijdende voertuigen en virtual/augmented reality. Daarbij mag immers géén vertraging ontstaan, maar moeten wél stevige berekeningen worden gedaan. De technologie wordt momenteel vooral toegepast bij het Internet of Things (IoT). IoT-apparaten genereren namelijk grote hoeveelheden data, terwijl ze nauwelijks rekenkracht hebben. Dankzij de edge hoeft data niet meer de lange weg naar de cloud af te leggen. 5G zal de edge een enorme impuls geven, onder meer dankzij de grote hoeveelheid apparaten die tegelijk met het 5G-netwerk kunnen verbinden.
Hyperautomation voor ongekende efficiëntie
Bij hyperautomation worden technieken als artificial intelligence (AI), machine learning (ML) en robotic process automation (RPA) toegepast om processen te automatiseren of bestaande taken uit te breiden. Resultaat: mensen werken efficiënter en verbeteren op innovatieve wijze de bedrijfsprestaties.
Door hyperautomation worden tal van nieuwe geavanceerde toepassingen mogelijk, zoals intelligent vervoer (waaronder geautomatiseerd rijden), industriële automatisering met automatische inspecties en behandeling op afstand binnen de gezondheidszorg. De grootste uitdagingen binnen hyperautomatisering liggen op het vlak van data. Zo bevindt data zich vaak in meerdere, niet gelijksoortige bronnen en is het lastig om gegevens te vertalen naar bruikbare businessinzichten.
Serverless is more
Serverless is de volgende stap in de cloud-evolutie. De serverless-platformprovider beheert de vereiste infrastructuur, resources worden op dynamische wijze toegewezen en geleverd. Omdat servers en besturingssystemen worden geabstraheerd, lijkt het alsof je zonder servers draait. Vandaar de naam.
De extra abstractielaag van serverless leidt tot een nieuwe, lean stijl van programmeren. Waarbij microservices kunnen worden ontwikkeld en minder handmatige acties zijn vereist bij het testen en gebruiken van de code. Dankzij serverless kunnen volledig netwerkonafhankelijke diensten worden ontwikkeld. Omdat serverless-applicaties geschikt zijn voor de edge, kan de enorme hoeveelheid edge-data lokaal worden verwerkt. Serverless is vooral populair voor het schalen van websites, maar wordt ook veel gebruikt voor applicaties voor intensieve dataverwerking zoals beeldverwerking en analytics.
Quantumtechnologie: hogere natuurkunde, ongekende mogelijkheden
Het ingewikkelde en futuristische natuurkundige concept van quantumtechnologie heeft alle potentie om een van de meest disruptieve technologieën van de nabije toekomst te worden. Het draait om twee principes. Allereerst superpositie: qubits kunnen niet alleen 0 of 1, maar ook 0 en 1 tegelijk zijn. Ten tweede verstrengeling: twee of meer quantumdeeltjes zijn verbonden door een soort onzichtbare band, waarbij een meting van het ene deeltje informatie geeft over het andere deeltje, hoe ver dat ook weg is.
Deeltechnologieën zijn bijvoorbeeld quantumcomputing: met enorme rekenkracht worden tot nu onoplosbare problemen gekraakt. En quantuminternet, dat het onmogelijk maakt om verstuurde informatie te onderscheppen. Quantumtechnologie staat nog in de kinderschoenen, er moeten nog enkele belangrijke hordes worden genomen. Daarna liggen fantastische toepassingen in het verschiet, zoals honderd procent veilige identificatie, asymmetrische cryptografie, nauwkeurigere GPS en quantumsimulaties die de werking van medicijnen kunnen berekenen.
Semantic web: innovatie van doorslaggevende betekenis
Binnen het internet of value (ook wel web 3.0 genoemd) worden context, mensen, kennis en dingen realtime met elkaar verbonden. Het fundament onder internet of value is data, de achterliggende technologieën zijn AI en semantic web. Semantic web-technologieën maken informatie betekenisvol voor machines: de computer begrijpt hoe hij pagina’s moet interpreteren door semantics (betekenissen) toe te voegen. AI kan deze machineleesbare informatie vervolgens gebruiken voor verschillende toepassingen.
Dankzij semantic web kunnen verschillende databronnen worden geïntegreerd. Hoewel het concept al bestaat sinds 2001 en de hele hype cycle van Gartner heeft doorlopen, beginnen de eerste echte toepassingen nu pas te komen. Zo gebruiken mediabedrijven als BBC en SpringerNature semantic publishing om data-integraties en kennisoverdracht efficiënter te maken. En de data van IoT- apparaten kan door semantic web-technieken worden gedeeld zonder dat er extra beschrijvingen of definities nodig zijn.
Open source is belangrijke aanjager van digitale disruptie
Bij open source kan iedereen de broncode inspecteren, aanpassen en verbeteren. Ontwikkeling van open source-software is een van de belangrijkste aanjagers van digitale disruptie. Het is met name populair in de IT, maar ook binnen telecom wordt er veel geëxperimenteerd met open platformen. De voordelen zijn evident: het is gratis te gebruiken en aan te passen (al betekent dit niet dat je er geen kosten aan hebt), je kunt het aanpassen aan je eigen behoeften, je zit niet vast aan een vendor of ecosysteem, het integreert makkelijk met applicaties van derden én het bevordert innovatie.
In zekere zin is het ook veiliger, aangezien veel mensen meekijken met de code en bugs snel worden gerepareerd. Telecomnetwerken met open source-software worden steeds goedkoper, onder andere doordat generieke chipsets krachtig genoeg zijn geworden voor netwerkfuncties. Met programmeerbare switches kunnen bijvoorbeeld netwerken worden gemaakt op basis van open source, waarbij meer wordt geprofiteerd van de voordelen van software defined networking.
Mens-AI-interactie voor menselijkere interactie
Bij mens-AI-interactie toont kunstmatige intelligentie zijn ware kracht door onze interactie met computers en machines intuïtiever te maken. AI zorgt ervoor dat bijvoorbeeld chatbots, receptierobots en apps menselijk gedrag leren, voorspellen, overnemen en zelfs beïnvloeden.
Dankzij onder meer dedicated AI-chips, de explosief groeiende hoeveelheid data en onderzoek naar human-centered AI, alsmede door gebruik te maken van technologieën als machine learning, artificial neural networks, deep learning, machine vision en natural language processing, zit mens-AI- interactie in een enorme stroomversnelling. Het resultaat? Robots reageren op een veel menselijkere manier om zo een betere user-experience te creëren.
Fotonica: voornaamste bron van spraakmakende innovaties
Fotonica is de wetenschap van het licht, waar geavanceerde technologieën als optica, glasvezel, elektro-optische chips en laser onder vallen. Lichtdeeltjes kunnen veel meer informatie transporteren dan bijvoorbeeld radio- en microgolfsignalen. Daarom wordt fotonica gebruik voor onder meer internet via glasvezel, draadloze communicatie en datatransport in datacenters. Fotonica wordt in de komende decennia mogelijk de voornaamste bron van spraakmakende innovaties.
Spectaculaire ontwikkelingen zijn bijvoorbeeld glasvezelinnovaties waardoor een transportcapaciteit van 50 Tbps kan worden gehaald, draadloze datatransmissie via 5G beamforming, de ontwikkeling van LiFi en – met name – geïntegreerde fotonica. Die technologie houdt in dat halfgeleiders het optische signaal niet eerst hoeven te vertalen naar een elektrisch signaal, maar het direct kunnen gebruiken voor switching. Ronduit revolutionair, maar momenteel nog werk in uitvoering.
Energy harvesting: true wireless energievoorziening
Energy harvesting maakt het mogelijk om apparaten van stroom te voorzien of op te laden via energiebronnen in de omgeving. Denk aan natuurlijke bronnen (zon, warmte, wind), mechanische bronnen (trillingen, druk) en (elektro)magnetische golven. Het kan gaan om near field, denk aan draadloos opladen van elektrische tandenborstels of telefoons (via een laadmat). Dan wel om far field, waarbij energie wordt geoogst via radiofrequenties als wifi of 5G.
Door energy harvesting kunnen elektrische apparaten met weinig vermogen (zoals IoT-apparaten) op afstand worden opgeladen. Denk aan sensoren in veraf gelegen gebieden, waar het vervangen van batterijen economisch onhaalbaar zou zijn. Door de combinatie met edge computing is er maar weinig energie nodig bij de client, waardoor ook intensieve applicaties op afstand kunnen plaatsvinden.
