Ik wil de generatie na mij niet met de zorgen opzadelen

We hebben afgesproken op de Ceuvel. Ik ben hier al een paar keer geweest dus weet ik wat ik kan verwachten. Marco komt hier voor het eerst en kijkt zijn ogen uit; als een vis in het water. De Ceuvel is een wonderlijke plek. En op zo’n mooie dag als vandaag is het helemaal een traktatie. Alles is open, veel mensen bezig, met elkaar in gesprek, dingen maken. En dan natuurlijk de boten. Woonboten, die op het land zijn getrokken en nu dienst doen als bedrijfsruimte.

We zitten buiten, bij Café de Ceuvel. Sanderine (29) is adviseur en manager bij Metabolic, een advies- en ingenieursbureau op het gebied van systeem innovatie en duurzaamheid. De missie van Metabolic is ‘to transition the global economy towards a fundamentally sustainable state.’ Ze valt met de deur in huis. ‘Ik wil mensen inspireren door anders te kijken naar een probleem.’

The Oasis Game; make change happen
In een paar dagen tijd een wijk transformeren; zonder financiële middelen? Sociaal ondernemer Edgard Gouveia van het Elos Instistute laat zien dat het kan met de Oasis Game. Hij noemt het ‘a serious game’. Niet door het veranderen van de hele wereld op je schouders te nemen, maar klein en lokaal aan de slag te gaan. Het uitgangspunt is de vraag van een community en niet wat jij wilt geven. Studenten gaan in de Oasis game met communities in Brazilie aan de slag. Laten zien waar je met een gezamenlijke droom toe in staat bent. Samen iets realiseren. En door dat te doen, geef je mee welke mogelijkheden de community in zich hee. “We can stir this water and make people move”.

‘Ik ben van de generatie die verandering kan en moet brengen om de generatie hierna niet met de shit op te zadelen. Dat geeft een gevoel van urgentie.” Ze studeerde Milieuwetenschappen vanuit de overtuiging dat we anders met de wereld moeten omgaan. Geïnspireerd - of geprikkeld - door mensen als Al Gore en Marjan Minnesma.

‘Na mijn studie ben ik naar Afrika gegaan; aan de slag met duurzame energie voor kleine dorpen zonder stroom. Daarna ben ik bij Waternet gaan werken en bezig met de vraag “Hoe kan de stad verduurzamen?”. Een systeem vraagstuk, want het systeem zit vast.

Toen ontmoette ik Eva Gladek, de founder van Metabolic. In mijn rol bij Waternet voelde ik onmacht, want ik kon het systeem niet veranderen. Vanuit die 11e verdieping hadden we een mooi uitzicht en een mooie missie; we deden dingen die doelmatig waren, maar op lange termijn niet duurzaam. Op kantoor werd eindeloos gepraat, maar het ontbrak aan lef. Durven doen. Bijvoorbeeld met decentrale sanitatie. En zo kwam ik dus hier terecht om iets gewoon te ‘doen’ en echt iets betekenen. Systemen doorbreken, door klein te beginnen.’

Bij Metabolic kon Sanderine meteen werk maken van de Ceuvel. ‘In 2012 is het project van start gegaan en twee jaar later werd de Ceuvel geopend. Dit jaar vieren we het tweejarig bestaan. Het doel hier is om te laten zien dat het anders kan, met gesloten kringlopen.’

De Ceuvel
Een officiële broedplaats in Amsterdam. Hier mogen startende ondernemers zich vestigen en krijgen voor een periode van 10 jaar de ruimte om te groeien. De Ceuvel is meer dan dat, want het is het eerste experiment in Nederland vanuit een circulaire filosofie. Een gesloten kringloop met de ambitie om de zeer vervuilde grond, waar de Ceuvel op gebouwd is, in 10 jaar te zuiveren en schoner achter te laten. 

Klein beginnen en dan groter maken

De relatie die Sanderine heeft met Waternet is nog heel waardevol. ‘Vanuit Metabolic kunnen we onderzoek doen en experimenteren in een veilige omgeving en dan groter doorpakken met partijen zoals Waternet. Dat zien we nu ook gebeuren, vanuit het ‘ experiment’ de Ceuvel. Voor de ontwikkeling van deze buurt, hebben stakeholders een manifest ondertekend voor een circulair Buiksloterham.  Met deze bottom-up benadering, kom je tot andere resultaten dan de traditionele aanpak binnen een gemeente. ‘

Nederland op de kaart

Regelmatig mag Sanderine het verhaal van de Ceuvel delen met mensen uit het buitenland. Belangrijke dames en heren komen op hoge hakken en in keurige pakken vol verwondering op bezoek bij dit levende experiment. Want de Ceuvel blijft in beweging. Zo is er nu een waterzuiveringsinstallatie ontwikkeld en gaat het Café binnenkort van start om energie te generen met een biogasboot, waarbij het etensafval als brandstof wordt gebuikt. Een mooi voorbeeld van Nederland als circulaire hotspot.  En zo zijn er meer, waarmee Nederland zichzelf echt internationaal op de kaart zet.

Greenwashing

Duurzaam is ‘in’. Het heeft een marketingwaarde; het verkoopt. Dat merkt Sanderine ook. “Alleen voor die marketingwaarde doen we niet mee.” Het moet echt duurzaam zijn, niet duurzaam lijken.  Daar ligt ook een belangrijke rol voor de overheid. “Die  dwingt veel te weinig af en zou veel hogere eisen moeten stellen. Want met regelgeving kun je heel goed sturen.”

Papiermolen

Iets anders; de papiermolen. Nadrukkelijk niet haar ding. Sanderine heeft het over ‘papier zwart maken’. Mooi gezegd. Letterlijk letters op papier zetten. Ofwel rapporten maken die in een la verdwijnen. Grappig. Erik Veldoen had het er ook al over en noemde het ‘de stukjesfabriek’. Echt zonde van de tijd en moeite. Want het dient geen enkel doel, behalve een gevulde la. Sanderine heeft een andere drive: ’dat er iets mee gebeurt.’. She’s changing the game!

Onder grootvaders vleugels

Veel baat heeft Sanderine bij goede relaties in het stakeholder landschap. Om snel op hoog niveau te kunnen schakelen en support te krijgen. Sanderine noemt het ‘onder de vleugels van grootvader’. Een mooie metafoor; wel op afstand maar oprechte ondersteuning.

Lef om te investeren in de toekomst

Metabolic groeit. Ze doen veel advies werk. Maar de echte waarde zit niet in het advies, het gaat om het doen. Nieuwe technologie ontwikkelen, verbeteren en groot maken, via spin-offs. “Op dit moment hebben we 1 spin-off, Spectral Utilities. We willen naar 5 tot 10 bedrijven toe, met Metabolic als moederschip. Met voelsprieten voor wat er nodig is, voor de ontwikkeling van kennis en als motor voor nieuwe activiteiten. Gedreven vanuit impact.”

De vraag is hoe je dit businessmodel financieel kloppend krijgt, zodat je een echte duurzame motor kan zijn voor maatschappelijke innovatie. Een goed bedrijfseconomisch model, om impact te genereren, met een schaalbare aanpak. ‘Daar geloof ik in.’

‘We zouden gebaat zijn bij toegang tot meer kapitaal. Dat is echt durfkapitaal en dus lastig. De gewone manier van investeren staat vooruitgang in de weg. Alles is gericht op snel resultaat. We geloven in wat we doen, maar om iets te bereiken moet je kunnen experimenteren. Dat vereist dat er geld is, zonder garanties. Cijfers en resultaten zijn belangrijk, maar je moeten iets de basis zijn waarop je stuurt. In die zin vergt vernieuwing echt een andere aanpak.

Een mooi gesprek. Ondanks de complexiteit en de impact van het werk waar Sanderine mee bezig is, voelt het ‘licht’. Dat is denk ik ook haar kracht. Op een oprechte en open manier verandering in gang zetten. Door te doen. Zelf de handen uit de mouwen te steken. Experimenteren en fouten durven maken. Hier zit de nieuwe generatie aan tafel. Vol ambitie en in plaats van in een kantoor met een mooi uitzicht en een prima salaris ervoor te kiezen om het heft in handen te nemen. Het lef om echt beweging te brengen. Mooi Sanderine!

Over Margot van Brakel

Margot werkt bij KPN als Organizational Excellence consultant. Over hoe digitalisering en ‘social’ impact hebben op onze manier van werken, organiseren en communiceren (zowel binnen de organisatie als met groepen daarbuiten). Kortom, ze houdt zich bezig met de productiviteit (in de breedste zin van het woord) van de medewerkers in dit grote bedrijf. Ze publiceert regelmatig over dit onderwerp op onder andere DutchCowgirls.

- Auteur: Margot van Brakel