In de Johan Cruijff ArenA betreden de spelers een van de beste grasmatten ter wereld. Door slimme Internet of Things-toepassingen ‘vertelt’ het gras zelf of het water, licht, voeding of verzorging nodig heeft. Hans Noppers bekijkt vanuit KPN hoe dit soort projecten ook andere Nederlandse ondernemingen en verenigingen vooruit kunnen helpen.
Toen de ArenA in 1996 werd geopend als spiksplinternieuw, overdekt voetbalstadion was met veel zaken rekening gehouden. Maar niet met de ideale omstandigheden voor een grasmat waarop wekelijks gespeeld wordt. De gesloten vorm van het stadion voorkwam in de beginjaren dat er genoeg zonlicht, luchtcirculatie en gelijkmatige regenval bij de grassprieten kwamen. Het veld moest tientallen keren vervangen worden en de spelers en fans waren - op zijn zachtst gezegd - niet blij met de pollen die elke wedstrijd door de lucht vlogen.
Slimme grasmat
Die vervelende situatie is inmiddels ruim verleden tijd. De elftallen die tegenwoordig hun wedstrijden spelen in de Johan Cruijff ArenA treffen een blakend biljartlaken aan. Het is het resultaat van een revolutionair project, waarvoor de ArenA de handen ineen sloeg met diverse partners. Het resultaat: een slimme grasmat. Sensoren monitoren de bodemkwaliteit: hoe hoog zijn de temperatuur en het vochtgehalte, vangt het gras genoeg licht? Die data worden naar een centrale database getransporteerd via een LoRa-netwerk. Dat is een veelgebruikt netwerk voor Internet of Things-toepassingen, waarover eenvoudige data over een lange afstand kunnen worden verstuurd met een extreem laag energieverbruik.
Innovatieve projecten
Hans Noppers is IT Partner Manager & Sponsoring bij KPN. Hij bekijkt hoe partnerschappen tussen KPN en andere ondernemingen interessante zakelijke mogelijkheden kunnen opleveren. Dat doet hij ook voor projecten rond de Johan Cruijff ArenA, waarvan KPN al partner is vanaf de ontwikkeling en de bouw.
“Naast het grasmatproject loopt er nog een groot aantal andere innovatieve projecten bij de Johan Cruijff ArenA”, vertelt Noppers. De projecten vallen allemaal onder de paraplu van het 5G Field Lab van KPN in Amsterdam-Zuidoost. In het Field Lab worden verschillende initiatieven ontwikkeld die een bijdrage leveren aan onder meer de veiligheid in het gebied en de ‘fan experience’ rond wedstrijden en evenementen. Noppers: “Het is een proeftuin voor innovatie, waarin we nieuwe producten testen. Pakken die experimenten succesvol uit, dan kunnen we ze op schaal maken voor gebruik in de buitenwereld.”
Field Lab innovaties
Hij noemt een paar voorbeelden van innovaties die KPN in het Field Lab test. “Met grote mensenmassa’s in een relatief klein gebied is er behoefte aan snel en goed onderling contact tussen organisatie, politie en hulpdiensten. Daarom biedt KPN onder meer de mogelijkheid om een deel van het mobiele 5G-netwerk af te schermen om exclusief door hulpdiensten te laten gebruiken. Stel iemand wordt onwel of er ontstaat onrust in zo’n mensenmassa. Dan willen we dat snel opmerken en er vlot op kunnen reageren. Met behulp van camera’s en sensoren kunnen we een incident al in een vroeg stadium opmerken. Dat verbetert de veiligheid van de bezoekers in het gebied.”
Van samenwerking tot resultaat
Volgens Noppers bieden de projecten interessante mogelijkheden voor bijvoorbeeld MKB-bedrijven. Niet alleen vanwege de innovaties die eruit voortvloeien en die ondernemingen kunnen gebruiken. Ook de samenwerking levert mooie resultaten op. “Rond elk project ontstaat een ecosysteem van verschillende bedrijven die allemaal hun eigen stukje waarde toevoegen. Dat zorgt voor een grote innovatiekracht. Dat pakt positief uit voor de bedrijfsvoering van de afzonderlijke deelnemers, maar ook voor de hele maatschappij. Daarnaast ontstaan er waardevolle partnerships. KPN vervult daarin graag de rol van duurzame verbinder die zijn marktkennis en netwerk ter beschikking stelt.”
Innovaties in het professioneel voetbal
Dat gebeurt ook in het project rond de slimme grasmat. Professionele clubs hebben interesse om de IoT-werkwijze toe te passen en Noppers kijkt naar mogelijkheden voor het amateurvoetbal in Nederland. Hij doet dat samen met voetbalbond KNVB en Antea Sport, een landelijke specialist in ontwikkeling en onderhoud van buitensportaccommodaties.
“Dit staat nog in de kinderschoenen, maar de mogelijkheden zijn veelbelovend”, vertelt Noppers. “In Nederland zijn ruim 3.000 amateurclubs actief, met in totaal 7.000 voetbalvelden. De kosten van het onderhoud bedragen jaarlijks 9.000 euro per veld. De vraag is: hoe kunnen we die velden slimmer maken? Hoe gebruiken we data over vochtigheid, vriesweer of de kwaliteit van het veld om beslissingen te nemen over bijvoorbeeld beregening of het maaien van het gras? Dat hoeft natuurlijk niet zo uitgebreid als in de ArenA, maar we kunnen wel veel met de ervaringen die we uit dat stadion meenemen. Zo’n IoT-aanpak kan gemeenten veel geld schelen: zij zijn vaak verantwoordelijk voor het onderhoud van sportvelden. En verenigingen profiteren daar ook van. Bovendien helpt het hen met de planning: met behulp van de juiste data weet je al vroegtijdig of een wedstrijd door kan gaan of niet.”
Voor Noppers zijn de projecten rond de Johan Cruijff ArenA een mooie manier om het belang te laten zien van de beste connectiviteit én de mogelijkheden van het Internet of Things. “Voor het bedrijfsleven heeft IoT zo veel te bieden. Het kan je bedrijfsvoering duurzamer maken. Bij een voetbalveld kan het zijn dat je op basis van de data bijvoorbeeld minder hoeft te sproeien. Een ander voorbeeld: we zijn in gesprek met beheerorganisaties van natuurgebieden om data te verzamelen via sensoren. Bijvoorbeeld over de toestand van bomen na een storm, of over wat er gebeurt in nestkastjes. Dat soort checks worden nu door mensen gedaan, die daar met de auto naar toe moeten. Het scheelt als dat niet meer hoeft.”
Landbouwtoepassingen
Een goed voorbeeld van een bedrijf dat met behulp van IoT zelfs zijn hele businessmodel heeft omgegooid, is volgens Noppers trekkerfabrikant John Deere. “Zij helpen boeren wereldwijd met het verbeteren van hun landbouwmethodes. Dat doen ze nu met behulp van de data die klanten wereldwijd verzamelen bij het gebruik van hun voertuigen.”
Zo drastisch zal niet elke onderneming te werk kunnen gaan, volgens Noppers: “Maar het is absoluut goed om te checken welke waarde het Internet of Things kan toevoegen aan je businessprocessen. De drempel om ermee te beginnen is laag. En bij KPN zorgen we dat je data via het beste netwerk hun weg kunnen afleggen. Met IoT maken we dingen meetbaar die voorheen niet te meten leken. En dat kan van grote waarde zijn.”
Wil je zelf aan de slag met IoT bij jouw sportclub, bedrijf of vereniging?
Neem contact op
